Όπως έχουμε γράψει κατ' επανάληψιν το GPS, παρά τη χρησιμότητά του και την ευκολία που μας προσφέρει, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως εφεδρικό, επικουρικό μέσο πλοήγησης.
Άρα, θα πρέπει να μάθουμε να δουλεύουμε, όπως δούλευαν χιλιάδες ναυτικοί επί αιώνες, με χάρτη, πυξίδα και ρολόι, εφ' όσον βέβαια θέλουμε να είμαστε θαλασσινοί και όχι απλοί χομπίστες.
Οι μέθοδοι με τις οποίες θα αξιοποιήσουμε τα ανωτέρω εργαλεία, είναι γνωστές, και δεν είναι άλλες από τη διόπτευση, που ανέφερε και ο Random παραπάνω, και την αναμέτρηση (στίγμα εξ αναμετρήσεως).
Πριν ξεκινήσουμε το ταξίδι μας, είτε πρόκειται για παράκτια πλεύση/ακτοπλοϊα, είτε για πελαγοδρομία με island hopping, είτε συνδυασμός τους, το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να προμηθευτούμε τους ναυτικούς χάρτες της περιοχής. Αφότου πάρουμε τον χάρτη, χαράσσουμε πάνω του την πορεία που θέλουμε να ακολουθήσουμε, με κούμπασο και διπαράλληλο, σημειώνοντας την απόσταση και τις μοίρες. Η πορεία είναι δυνατόν να χωρίζεται σε μικρότερα σκέλη τα οποία ορίζονται μέσω των Way Point, δηλαδή των σημείων στα οποία αλλάζουμε ρότα.
Ας πούμε ότι θέλουμε να πάμε από Κάρυστο για Άνδρο, Γαύριο. Σημειώνουμε στο χάρτη πρώτα τα σημεία απόπλου και κατάπλου. Κατόπιν, σημειώνουμε τα ενδιάμεσα σημεία Way Point, που ορίζουν τα σκέλη της διαδρομής, δεδομένου ότι η διαδρομή μας δεν είναι μια ευθεία γραμμή. Σημειωτέον ότι τα Way Point είθισται, στην περίπτωσή μας, να αποτελούν Καταφανή Σημεία, δηλαδή σταθερά σημεία που έχουμε σημειώσει στο χάρτη και τα οποία μπορούμε να αναγνωρίσουμε μέσω παρατήρησης και αντιπαραβολής. Στο παράδειγμά μας, π.χ., το Way Point 1 μπορεί να είναι η Μαντέλω (Μανδηλού), το νησάκι στον ανατολικό κάβο του όρμου της Καρύστου. Άρα χαράσσουμε στο χάρτη με το μολύβι μια ευθεία από Κάρυστο για Μαντέλω (WP1), και με το κουμπάσο βρίσκουμε ότι η απόσταση είναι π.χ. 7 ναυτικά μίλια, και με τον διπαράλληλο βρίσκουμε ότι οι μοίρες είναι π.χ. 135. Τα σημειώνουμε και αυτά και αναλόγως και τα επόμενα σκέλη και Way Point, καθώς και τις γεωγραφικές συντεταγμένες.
Eίμαστε λοιπόν έτοιμοι να αποπλεύσουμε από Κάρυστο. Έχουμε τον χάρτη μπροστά μας, και βάζουμε την πλώρη μας στις 135 μοίρες (εφ' όσον έχουμε ενσωματώσει πυξίδα προφανώς), στοχεύοντας στη Μαντέλω. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να πάρουμε διόπτευση, να στοχεύσουμε δηλαδή στο νησί (Καταφανές Σημείο) και να επιβεβαιώσουμε ότι η πλώρη μας δείχνει στο σωστό σημείο, στις μοίρες που έχουμε στο χάρτη. Από εκείνη τη στιγμή και μετά ελέγχουμε μόνο περιοδικά την πυξίδα μας και κυρίως προσέχουμε η πλώρη μας να σημαδεύει στο ΚΦ. Αυτό διότι οι 135 μοίρες του χάρτη, αποτελούν την αληθή πορεία, που συχνά διαφοροποιείται από την πορεία πηδαλιουχίας. Τι σημαίνει στην πράξη αυτό;
Αυτό σημαίνει ότι, ειδικά στην περίπτωση του καγιάκ που είναι ευαίσθητο σε ρεύματα, καιρούς κ.λπ., είναι πιθανό κατά τη διάρκεια της πλεύσης μας να έχουμε έκπτωση, δηλ. ξεπεσμό. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι αν η έκπτωση είναι μεγάλη, π.χ. έχουμε έναν καιρό στην μπάντα που μας βγάζει εκτός ρότας, αν κρατήσουμε την πλώρη μας στην αληθή πορεία των 135 μοιρών, θα βγούμε σε σημείο που μπορεί να απέχει έως και κάποια μίλια από τον πραγματικό προορισμό μας. Άρα, είναι πολύ σημαντικό να πάρουμε σωστά διόπτευση (και πιθανόν να χρειαστει να πάρουμε και διόπτευση δύο καταφανών σημείων), και κατόπιν να προσαρμόσουμε ανάλογα την πορεία πηδαλιουχίας μας.
Μου έχει συμβεί πολλές φορές π.χ. να είναι το Way Point της αληθούς πορείας μου στις χ μοίρες, και λόγω της έκπτωσης, από ρεύματα ή καιρούς, να έχω βάλει την πλώρη μου (πορεία πηδαλιουχίας) στις χ -20 μοίρες ή στις χ +30 κ.ο.κ., για να με βγάλει εκεί που έχω σχεδιάσει. Ή μπορείς να σχεδιάσεις την αληθή πορεία στο χάρτη από την αρχή, συνεκτιμώντας τον καιρό ή τα ρεύματα, με σκοπό να αποφύγεις το μεγάλο ξέπεσμα. Αν δηλ. επιχειρήσω να κροσάρω το Κάβο Ντόρο με καλό Βοριά, θα χρειαστεί να βάλω την πλώρη μου πιο ψηλά ή και θα αποπλεύσω από πιο ψηλά, για να μπορέσω να βγω εκεί που θέλω. Διαφορετικά, αν φύγω από πιο χαμηλά μπορεί ο καιρός να με στείλει στο διάολο, να ταλαιπωρηθώ παραπάνω ή και να κινδυνεύσω. Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικό στις πορείες που χαράσσουμε να λαμβάνουμε υπ' όψιν και αυτά τα δυναμικά, μεταβαλλόμενα δεδομένα ή εν πάση περιπτώσει να είμαστε έτοιμοι και για Plan B ή και C, αν κάτι αλλάξει στην πορεία.
Το δεύτερο πράγμα που κάνω, στον απόπλου, είναι να σημειώσω την ώρα που φεύγω. Με τον τρόπον αυτόν, και γνωρίζοντας την ταχύτητά μου, μπορώ να υπολογίσω πόση ώρα θα χρειαστώ για να φτάσω στο εκάστοτε Way Point, αλλά επίσης μπορώ να υπολογίσω και τη θέση μου ανά πάσα στιγμή (και να μπορώ να δώσω το στίγμα μου εφ' όσον μου ζητηθεί). Άρα, στο παράδειγμά μας, αν ξέρω ότι η απόσταση μέχρι το Way Point 1 είναι 7 μίλια, από την Κάρυστο φύγω στις 10.00 και κρατήσω μια σταθερή ταχύτητα στους 3,5 κν, θα έχω φτάσει στη Μαντέλω στις 12.00. Εκεί θα αλλάξω τη ρότα μου για το Way Point 2 κ.ο.κ. Από το Way Point 2 που μπορεί να είναι στον Άγιο Νικόλαο, βάζω Way Point 3, παράκτια πλεύση κ.λπ.
Είναι πολύ σημαντικό να μπορώ να αναγνωρίσω όσο το δυνατόν περισσότερα καταφανή σημεία και να κάνω σωστή αντιπαραβολή αυτών που βλέπω γύρω μου, με αυτά που βλέπω στο χάρτη. Παρατηρώ συνεχώς και αντιπαραβάλλω, τσεκάρω την πυξίδα μου, παίρνω διοπτεύσεις, τσεκάρω τους χρόνους, διορθώνω τις εκπτώσεις. Αν δεν κάνεις όλα αυτά, κάτι που βέβαια έρχεται με τον καιρό, τη συνεχή εξάσκηση και την πείρα, είναι εύκολο να μπερδευτείς ή να χαθείς, με όλες τις πιθανές συνέπειες. Ας μην ξεχνάμε ότι ειδικά στις μεγάλες αποστάσεις, ο χρόνος είναι πολύτιμος, συχνά δεν υπάρχουν περιθώρια για εσφαλμένες εκτιμήσεις.
Όταν κάποτε έφυγα από Πόρτο Κουφό Χαλκιδικής με ρότα για Κυρά Παναγιά, έβαλα μεν την πλώρη μου στις μοίρες που είχα σημειώσει στο χάρτη, αλλά παράλληλα, έχοντας τσεκάρει στο χάρτη και ότι τα Γιούρα φτάνουν σε ύψος τα 500+ μέτρα, πολύ ψηλότερα από τη γειτονική Κυρά Παναγιά και την Ψαθούρα, στάθηκε δυνατό να έχω κι ένα αξιόπιστο καταφανές σημείο, για σημάδι. Μελετάμε, συνεπώς, καλά τους ναυτικούς χάρτες και σημειώνουμε οτιδήποτε μπορεί να παρατηρηθεί ενόσω βρισκόμαστε εν πλω, φάρους, ακρωτήρια, ψηλά βουνά κ.λπ.
Άρα, θα πρέπει να μάθουμε να δουλεύουμε, όπως δούλευαν χιλιάδες ναυτικοί επί αιώνες, με χάρτη, πυξίδα και ρολόι, εφ' όσον βέβαια θέλουμε να είμαστε θαλασσινοί και όχι απλοί χομπίστες.
Οι μέθοδοι με τις οποίες θα αξιοποιήσουμε τα ανωτέρω εργαλεία, είναι γνωστές, και δεν είναι άλλες από τη διόπτευση, που ανέφερε και ο Random παραπάνω, και την αναμέτρηση (στίγμα εξ αναμετρήσεως).
Πριν ξεκινήσουμε το ταξίδι μας, είτε πρόκειται για παράκτια πλεύση/ακτοπλοϊα, είτε για πελαγοδρομία με island hopping, είτε συνδυασμός τους, το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να προμηθευτούμε τους ναυτικούς χάρτες της περιοχής. Αφότου πάρουμε τον χάρτη, χαράσσουμε πάνω του την πορεία που θέλουμε να ακολουθήσουμε, με κούμπασο και διπαράλληλο, σημειώνοντας την απόσταση και τις μοίρες. Η πορεία είναι δυνατόν να χωρίζεται σε μικρότερα σκέλη τα οποία ορίζονται μέσω των Way Point, δηλαδή των σημείων στα οποία αλλάζουμε ρότα.
Ας πούμε ότι θέλουμε να πάμε από Κάρυστο για Άνδρο, Γαύριο. Σημειώνουμε στο χάρτη πρώτα τα σημεία απόπλου και κατάπλου. Κατόπιν, σημειώνουμε τα ενδιάμεσα σημεία Way Point, που ορίζουν τα σκέλη της διαδρομής, δεδομένου ότι η διαδρομή μας δεν είναι μια ευθεία γραμμή. Σημειωτέον ότι τα Way Point είθισται, στην περίπτωσή μας, να αποτελούν Καταφανή Σημεία, δηλαδή σταθερά σημεία που έχουμε σημειώσει στο χάρτη και τα οποία μπορούμε να αναγνωρίσουμε μέσω παρατήρησης και αντιπαραβολής. Στο παράδειγμά μας, π.χ., το Way Point 1 μπορεί να είναι η Μαντέλω (Μανδηλού), το νησάκι στον ανατολικό κάβο του όρμου της Καρύστου. Άρα χαράσσουμε στο χάρτη με το μολύβι μια ευθεία από Κάρυστο για Μαντέλω (WP1), και με το κουμπάσο βρίσκουμε ότι η απόσταση είναι π.χ. 7 ναυτικά μίλια, και με τον διπαράλληλο βρίσκουμε ότι οι μοίρες είναι π.χ. 135. Τα σημειώνουμε και αυτά και αναλόγως και τα επόμενα σκέλη και Way Point, καθώς και τις γεωγραφικές συντεταγμένες.
Eίμαστε λοιπόν έτοιμοι να αποπλεύσουμε από Κάρυστο. Έχουμε τον χάρτη μπροστά μας, και βάζουμε την πλώρη μας στις 135 μοίρες (εφ' όσον έχουμε ενσωματώσει πυξίδα προφανώς), στοχεύοντας στη Μαντέλω. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να πάρουμε διόπτευση, να στοχεύσουμε δηλαδή στο νησί (Καταφανές Σημείο) και να επιβεβαιώσουμε ότι η πλώρη μας δείχνει στο σωστό σημείο, στις μοίρες που έχουμε στο χάρτη. Από εκείνη τη στιγμή και μετά ελέγχουμε μόνο περιοδικά την πυξίδα μας και κυρίως προσέχουμε η πλώρη μας να σημαδεύει στο ΚΦ. Αυτό διότι οι 135 μοίρες του χάρτη, αποτελούν την αληθή πορεία, που συχνά διαφοροποιείται από την πορεία πηδαλιουχίας. Τι σημαίνει στην πράξη αυτό;
Αυτό σημαίνει ότι, ειδικά στην περίπτωση του καγιάκ που είναι ευαίσθητο σε ρεύματα, καιρούς κ.λπ., είναι πιθανό κατά τη διάρκεια της πλεύσης μας να έχουμε έκπτωση, δηλ. ξεπεσμό. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι αν η έκπτωση είναι μεγάλη, π.χ. έχουμε έναν καιρό στην μπάντα που μας βγάζει εκτός ρότας, αν κρατήσουμε την πλώρη μας στην αληθή πορεία των 135 μοιρών, θα βγούμε σε σημείο που μπορεί να απέχει έως και κάποια μίλια από τον πραγματικό προορισμό μας. Άρα, είναι πολύ σημαντικό να πάρουμε σωστά διόπτευση (και πιθανόν να χρειαστει να πάρουμε και διόπτευση δύο καταφανών σημείων), και κατόπιν να προσαρμόσουμε ανάλογα την πορεία πηδαλιουχίας μας.
Μου έχει συμβεί πολλές φορές π.χ. να είναι το Way Point της αληθούς πορείας μου στις χ μοίρες, και λόγω της έκπτωσης, από ρεύματα ή καιρούς, να έχω βάλει την πλώρη μου (πορεία πηδαλιουχίας) στις χ -20 μοίρες ή στις χ +30 κ.ο.κ., για να με βγάλει εκεί που έχω σχεδιάσει. Ή μπορείς να σχεδιάσεις την αληθή πορεία στο χάρτη από την αρχή, συνεκτιμώντας τον καιρό ή τα ρεύματα, με σκοπό να αποφύγεις το μεγάλο ξέπεσμα. Αν δηλ. επιχειρήσω να κροσάρω το Κάβο Ντόρο με καλό Βοριά, θα χρειαστεί να βάλω την πλώρη μου πιο ψηλά ή και θα αποπλεύσω από πιο ψηλά, για να μπορέσω να βγω εκεί που θέλω. Διαφορετικά, αν φύγω από πιο χαμηλά μπορεί ο καιρός να με στείλει στο διάολο, να ταλαιπωρηθώ παραπάνω ή και να κινδυνεύσω. Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικό στις πορείες που χαράσσουμε να λαμβάνουμε υπ' όψιν και αυτά τα δυναμικά, μεταβαλλόμενα δεδομένα ή εν πάση περιπτώσει να είμαστε έτοιμοι και για Plan B ή και C, αν κάτι αλλάξει στην πορεία.
Το δεύτερο πράγμα που κάνω, στον απόπλου, είναι να σημειώσω την ώρα που φεύγω. Με τον τρόπον αυτόν, και γνωρίζοντας την ταχύτητά μου, μπορώ να υπολογίσω πόση ώρα θα χρειαστώ για να φτάσω στο εκάστοτε Way Point, αλλά επίσης μπορώ να υπολογίσω και τη θέση μου ανά πάσα στιγμή (και να μπορώ να δώσω το στίγμα μου εφ' όσον μου ζητηθεί). Άρα, στο παράδειγμά μας, αν ξέρω ότι η απόσταση μέχρι το Way Point 1 είναι 7 μίλια, από την Κάρυστο φύγω στις 10.00 και κρατήσω μια σταθερή ταχύτητα στους 3,5 κν, θα έχω φτάσει στη Μαντέλω στις 12.00. Εκεί θα αλλάξω τη ρότα μου για το Way Point 2 κ.ο.κ. Από το Way Point 2 που μπορεί να είναι στον Άγιο Νικόλαο, βάζω Way Point 3, παράκτια πλεύση κ.λπ.
Είναι πολύ σημαντικό να μπορώ να αναγνωρίσω όσο το δυνατόν περισσότερα καταφανή σημεία και να κάνω σωστή αντιπαραβολή αυτών που βλέπω γύρω μου, με αυτά που βλέπω στο χάρτη. Παρατηρώ συνεχώς και αντιπαραβάλλω, τσεκάρω την πυξίδα μου, παίρνω διοπτεύσεις, τσεκάρω τους χρόνους, διορθώνω τις εκπτώσεις. Αν δεν κάνεις όλα αυτά, κάτι που βέβαια έρχεται με τον καιρό, τη συνεχή εξάσκηση και την πείρα, είναι εύκολο να μπερδευτείς ή να χαθείς, με όλες τις πιθανές συνέπειες. Ας μην ξεχνάμε ότι ειδικά στις μεγάλες αποστάσεις, ο χρόνος είναι πολύτιμος, συχνά δεν υπάρχουν περιθώρια για εσφαλμένες εκτιμήσεις.
Όταν κάποτε έφυγα από Πόρτο Κουφό Χαλκιδικής με ρότα για Κυρά Παναγιά, έβαλα μεν την πλώρη μου στις μοίρες που είχα σημειώσει στο χάρτη, αλλά παράλληλα, έχοντας τσεκάρει στο χάρτη και ότι τα Γιούρα φτάνουν σε ύψος τα 500+ μέτρα, πολύ ψηλότερα από τη γειτονική Κυρά Παναγιά και την Ψαθούρα, στάθηκε δυνατό να έχω κι ένα αξιόπιστο καταφανές σημείο, για σημάδι. Μελετάμε, συνεπώς, καλά τους ναυτικούς χάρτες και σημειώνουμε οτιδήποτε μπορεί να παρατηρηθεί ενόσω βρισκόμαστε εν πλω, φάρους, ακρωτήρια, ψηλά βουνά κ.λπ.
![[Image: paimei.jpg]](http://i64.photobucket.com/albums/h184/Randomas32/paimei.jpg)
What the sea wants, the sea will have. The 1.000nm Project.